Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 9 października 2013 r. dotyczące tzw. "ciszy referendalnej"

Warszawa, dnia 9 października 2013 r.

      PAŃSTWOWA
KOMISJA WYBORCZA
    ZPOW-871-79/13

Państwowa Komisja Wyborcza, odpowiadając na liczne pytania dotyczące tzw. "ciszy referendalnej", informuje o zajętym stanowisku.
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 706) kampania referendalna ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. Zatem w przypadku referendum w sprawie odwołania Prezydenta m. st. Warszawy tzw. cisza referendalna rozpoczyna się w piątek 11 października 2013 r. o godz. 24.00 i będzie trwała do zakończenia głosowania.
Zgodnie natomiast z art. 29 ust. 3 powołanej ustawy w okresie tzw. ciszy referendalnej zabronione jest zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień, rozdawanie ulotek, jak też prowadzenie w inny sposób agitacji w związku z referendum. W tym okresie nie można zatem prezentować opinii oraz informacji, które mogłyby wywierać wpływ na osoby uprawnione do udziału w referendum zarówno co do głosowania w określony sposób, jak również co do ich udziału lub niewzięcia udziału w głosowaniu.
W opinii Państwowej Komisji Wyborczej w okresie ciszy referendalnej niedopuszczalne jest:
1) informowanie o frekwencji w trakcie głosowania, 
2) zachęcanie lub zniechęcanie do wzięcia udziału w głosowania, 
3) prezentowanie wypowiedzi osób głosujących, w których zachęcają one do wzięcia udziału w głosowaniu, 
4) prezentowanie wypowiedzi, w tym archiwalnych, osób opowiadających się za udziałem w referendum lub nawołujących do niebrania udziału w referendum,
5) informowanie o genezie referendum, w tym o zarzutach stawianych przez inicjatora referendum, jak również odpowiedzi na stawiane zarzuty.
W opinii Państwowej Komisji Wyborczej zakazy wynikające z powołanych wyżej przepisów nie ograniczają prawa dziennikarzy do relacjonowania odbywających się w okresie ciszy referendalnej wydarzeń kulturalnych, sportowych, czy religijnych, nawet jeżeli uczestniczyć w nich będą osoby bezpośrednio zainteresowane wynikiem referendum, w tym inicjatorzy referendum lub osoba pełniąca funkcję organu, w sprawie odwołania którego referendum jest przeprowadzane. Jednakże w relacjach tych nie może być żadnych odniesień do przeprowadzanego referendum.
Ponadto, w opinii Państwowej Komisji Wyborczej, emitowanie w mediach elektronicznych w trakcie ciszy referendalnej rozmów z ekspertami i publicystami o idei referendum, nawet jeśli nie będzie tam odniesień do konkretnego referendum może być uznane za naruszenie ciszy.
Państwowa Komisja Wyborcza jednocześnie zaznacza, że powyższe stanowisko nie ma charakteru wiążącego. Zgodnie bowiem z art. 69 w związku z art. 74 ustawy o referendum lokalnym naruszenie tzw. ciszy referendalnej stanowi wykroczenie, natomiast zgodnie z art. 70 powołanej ustawy podawanie do publicznej wiadomości w okresie ciszy wyników badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań mieszkańców w referendum i wyników referendum oraz sondaży przeprowadzonych w dniu głosowania, stanowi przestępstwo. Zatem rozstrzygnięcie czy w danej sprawie doszło do popełnienia czynu zabronionego należy do właściwości organów ścigania i sądów, nie zaś do organów wyborczych.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej: (-) Stefan J. Jaworski